| Piętro turni | Piętro hal | Piętro kosodrzewiny | Regiel górny | Regiel dolny |
Powrót do strony głównej
Najwyżej
w Tatrach położone piętro, rozpoczyna się ono przeciętnie powyżej 2250
m n.p.m., sięgając po najwyższe szczyty tatrzańskie (Gerlach 2655 m).
Spotkamy je w pełni rozwinięte tylko w centrum granitowych Tatr
Wysokich, od Krywania i otoczenie Morskiego Oka po Kołowy Szczyt.
Zima
trwa tu ok. 9 miesięcy, a pokrywa śniegu utrzymuje się przeważnie
od października do końca maja. W piętrze rośnie typowa roślinność
alpejska, murawy, mchy i porosty.
1. Kozica
Kozica, żywy symbol Tatr, na stałe wpisała się w świdomość mieszkańców Podhala jako przykład swobody i umiłowania gór.
Środowisko życia: W
Tatrach ich rozmieszczenie pionowe waha się pomiędzy 1350 m n.p.m. a
najwyższymi szczytami (Gerlach 2654 m n.p.m.). Najczęściej jednak
zwierzęta te przebywają w strefie wysokości od 1700 do 2200 m n.p.m.
– w piętrach kosodrzewiny, hal i turni.
Rozmieszczenie przestrzenne kozic uzależnione jest w głównej mierze od pory roku, warunków pogodowych i dostępności pożywienia. Latem, w dni upalne, najczęściej można spotkać je w piętrze hal
i turni na stokach północnych, a zimą, w dni mroźne i wietrzne, w piętrze kosodrzewiny na stokach południowych.
Przystosowaniem do życia są duże płuca i serce oraz znaczna ilość czerwonych ciałek krwi. Aby sprostać ekstremalnie trudnym warunkom życia, kozice odznaczają się szczególną budową nóg. Ich umięśnienie jest bardzo silne, a stawy są odpowiednio mocne.
Ciekawostka: U obu płci przez całe życie występują rogi zwane hakami. Są one puste wewnątrz, hakowato odgięte do tyłu, osadzone względem głowy prostopadle, najczęściej czarne, rzadziej popielate. Haki wykorzystuje się do oznaczania wieku u kozicy. Wiek określa się na podstawie karbów odkładających się rokrocznie w postaci obrączek przyrostu na rogach.
Środowisko życia: Zasiedla gęste lasy z dużym udziałem jodły i góry, rzadko odwiedzane przez człowieka. W górach z półkami skalnymi i innymi wysoko położonymi punktami do obserwacji terenu lub na założenie gniazda. Na nizinach często wybiera lasy bagienne, w sąsiedztwie terenów dogodnych do polowania, np. pastwisk i łąk.
Przystosowanie do życia: Młode orłów przednich są koloru białego, co zmienia się wraz z wiekiem. Pełną dojrzałość osiągają po 4 latach, dobierając się w stałe pary. Partnera zmieniają jedynie w przypadku śmierci obecnego. Dziób dorosłych osobników jest ciemny, z niebieskawą nasadą. Palce zakończone są czarnymi szponami służącymi do zdobywania pożywienia, jakim w warunkach tatrzańskich są głównie ssaki: zające, świstaki, młode kozice, sarny, lisy, a także ptaki odznaczające się wolniejszym lotem. Orzeł nie wybrzydza w kwestii odżywiania się padliną, zarówno gatunków dzikich, jak i hodowlaną. Jego młode wykluwają się raz w roku. Młode poznaje matecznik oraz uczy się polowania aż do później jesieni, po czym opuszcza gniazdo i żyje samotnie do czasu połączenia się w parę.
Ciekawostka: Na wolności orły przednie mogą przeżyć ponad 20 lat, a najstarszy zaobrączkowany osobnik przeżył 32 lata. W niewoli ptaki te żyją znacznie dłużej – nawet 40 lat.
Rozmieszczenie przestrzenne kozic uzależnione jest w głównej mierze od pory roku, warunków pogodowych i dostępności pożywienia. Latem, w dni upalne, najczęściej można spotkać je w piętrze hal
i turni na stokach północnych, a zimą, w dni mroźne i wietrzne, w piętrze kosodrzewiny na stokach południowych.
Przystosowaniem do życia są duże płuca i serce oraz znaczna ilość czerwonych ciałek krwi. Aby sprostać ekstremalnie trudnym warunkom życia, kozice odznaczają się szczególną budową nóg. Ich umięśnienie jest bardzo silne, a stawy są odpowiednio mocne.
Ciekawostka: U obu płci przez całe życie występują rogi zwane hakami. Są one puste wewnątrz, hakowato odgięte do tyłu, osadzone względem głowy prostopadle, najczęściej czarne, rzadziej popielate. Haki wykorzystuje się do oznaczania wieku u kozicy. Wiek określa się na podstawie karbów odkładających się rokrocznie w postaci obrączek przyrostu na rogach.
2. Pomurnik
Środowisko życia:
Wyżej ponad łąkami i murawami znajdują się ściany skalne i urwiska.
Występują one zarówno na wysokościach ponad 2100 m n.p.m., jak i
wśród dolin w piętrze regla dolnego.To piętro zasiedla szeroko
rozprzestrzeniony gatunek alpejski – pomurnik, który jest
gatunkiem osiadłym. W Polsce występuje bardzo rzadko w Tatrach, a
sporadyczne spotkania w sezonie lęgowym znane są także z Pienin.
Gniazdo zakłada w szczelinach skalnych. Pomurnik jest gatunkiem raczej
ciepłolubnym i dlatego zamieszkuje przeważnie ściany skalne o
południowej wystawie, a także z tego powodu spotykany jest w niższych
partiach gór.
Przystosowanie do życia: Upierzenie wierzchu i spodu ciała pomurnika jest popielatoszare, pióra kupra i ogon są ciemne. Skrzydła wyróżniają się różowo-czerwonym zabarwieniem piór z czarnym nalotem. Lotki mają czarny kolor i są pokryte białymi, okrągłymi plamami. Ubarwienie jest ciemniejsze z dodatkiem koloru ochry na głowie. Białe plamy są większe. Charakterystyczny jest długi, lekko zagięty w dół dziób. Nogi są wyjątkowo krótkie, szponiaste i czarne. W okresie godowym podgardle u samca przyjmuje głęboko czarne zabarwienie, zaś w spoczynkowym jest białawe. Samica jest podobna do samca w szacie spoczynkowej – ma jasny, białawy podbródek, gardło i pierś.
Ciekawostka:W Tatrach najczęściej można zobaczyć pomurniki na Raptawickiej Turni, w Wąwozie Kraków, na stokach Kościelca i Świnicy, rzadziej w Pieninach. W okresie jesienno-zimowym można regularnie obserwować pojedyncze ptaki na budynkach w miejscowościach podgórskich, jak np. na zamkach w Czorsztynie, czy w Niedzicy. Zalatywały już do Bielska-Białej.
Przystosowanie do życia: Upierzenie wierzchu i spodu ciała pomurnika jest popielatoszare, pióra kupra i ogon są ciemne. Skrzydła wyróżniają się różowo-czerwonym zabarwieniem piór z czarnym nalotem. Lotki mają czarny kolor i są pokryte białymi, okrągłymi plamami. Ubarwienie jest ciemniejsze z dodatkiem koloru ochry na głowie. Białe plamy są większe. Charakterystyczny jest długi, lekko zagięty w dół dziób. Nogi są wyjątkowo krótkie, szponiaste i czarne. W okresie godowym podgardle u samca przyjmuje głęboko czarne zabarwienie, zaś w spoczynkowym jest białawe. Samica jest podobna do samca w szacie spoczynkowej – ma jasny, białawy podbródek, gardło i pierś.
Ciekawostka:W Tatrach najczęściej można zobaczyć pomurniki na Raptawickiej Turni, w Wąwozie Kraków, na stokach Kościelca i Świnicy, rzadziej w Pieninach. W okresie jesienno-zimowym można regularnie obserwować pojedyncze ptaki na budynkach w miejscowościach podgórskich, jak np. na zamkach w Czorsztynie, czy w Niedzicy. Zalatywały już do Bielska-Białej.
3. Orzeł przedni
Środowisko życia: Zasiedla gęste lasy z dużym udziałem jodły i góry, rzadko odwiedzane przez człowieka. W górach z półkami skalnymi i innymi wysoko położonymi punktami do obserwacji terenu lub na założenie gniazda. Na nizinach często wybiera lasy bagienne, w sąsiedztwie terenów dogodnych do polowania, np. pastwisk i łąk.
Przystosowanie do życia: Młode orłów przednich są koloru białego, co zmienia się wraz z wiekiem. Pełną dojrzałość osiągają po 4 latach, dobierając się w stałe pary. Partnera zmieniają jedynie w przypadku śmierci obecnego. Dziób dorosłych osobników jest ciemny, z niebieskawą nasadą. Palce zakończone są czarnymi szponami służącymi do zdobywania pożywienia, jakim w warunkach tatrzańskich są głównie ssaki: zające, świstaki, młode kozice, sarny, lisy, a także ptaki odznaczające się wolniejszym lotem. Orzeł nie wybrzydza w kwestii odżywiania się padliną, zarówno gatunków dzikich, jak i hodowlaną. Jego młode wykluwają się raz w roku. Młode poznaje matecznik oraz uczy się polowania aż do później jesieni, po czym opuszcza gniazdo i żyje samotnie do czasu połączenia się w parę.
Ciekawostka: Na wolności orły przednie mogą przeżyć ponad 20 lat, a najstarszy zaobrączkowany osobnik przeżył 32 lata. W niewoli ptaki te żyją znacznie dłużej – nawet 40 lat.